Nguyên nhân gây ra tê bì chân tay. Cách điều trị và phòng ngừa

1. Bệnh tê bì chân tay là gì?

Bệnh tê bì chân tay, hay còn gọi là cảm giác tê, là một tình trạng mà người bệnh cảm thấy mất cảm giác hoặc có cảm giác nhưng không bình thường ở khu vực chân và tay. Đây thường là do sự ảnh hưởng đến hệ thống thần kinh, cụ thể là các dây thần kinh periphera. Tê có thể xuất hiện tạm thời hoặc kéo dài, và có thể đi kèm theo các triệu chứng khác tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra.

1.1. Triệu chứng của tê chân tay không do bệnh lý

Triệu chứng của tê chân tay không do bệnh lý thường bao gồm:

• Cảm giác như kim châm vào da.
• Cảm giác như có “tê” hoặc “mãi mãi”.
• Cảm giác như bị điện giật nhẹ.
• Mất cảm giác hoặc giảm cảm giác.
• Cảm giác như đau nhức.

Những triệu chứng này thường xuất hiện và biến mất tạm thời, không đi kèm với các triệu chứng nặng nề hoặc kéo dài.

1.2. Tê bì chân tay có đáng ngại không? và là dầu hiệu của những bệnh gì?

Tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra, tê bì chân tay có thể không đáng ngại nếu chỉ xuất hiện tạm thời và không đi kèm với các triệu chứng nặng nề. Tuy nhiên, nếu tê xuất hiện kéo dài, có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe, bao gồm:

• Bệnh Thần Kinh Tự Nhiên: Như thoái hóa cột sống, viêm dây thần kinh.
• Bệnh Tiểu Đường: Tăng đường huyết có thể ảnh hưởng đến thần kinh periphera.
• Bệnh Lý Thận: Nếu thận không hoạt động đúng cách, các chất cặn có thể tích tụ trong cơ thể, gây tê.
• Bệnh Suy Giảm Mạch Máu: Khi máu không lưu thông đủ đến các vùng cơ bị ảnh hưởng, có thể gây tê.

Nếu tê xuất hiện kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng nặng nề, việc thăm bác sĩ để được kiểm tra và chẩn đoán là quan trọng.

2. Một số triệu chứng biểu hiện của tê chân tay

7 triệu chứng biểu hiện của tê chân tay bao gồm:

• Mất Cảm Giác Hoặc Giảm Cảm Giác: Khu vực bị tê có thể trở nên nhạy cảm hơn hoặc ngược lại, mất cảm giác một cách tạm thời.
• Cảm Giác Như “Méo Mặt”: Cảm giác như da đang bị “méo mặt” hoặc như có điện giật nhẹ.
• Cảm Giác Như Kim Châm Vào Da: Nhiều người mô tả cảm giác tê như có kim châm vào da, đặc biệt khi cử động.
• Mất Khả Năng Điều Khiển Cử Động: Tê có thể gây mất khả năng điều khiển cử động nhất thời trong khu vực bị ảnh hưởng.
• Đau Nhức Hoặc Đau Rát: Tê thường đi kèm với cảm giác đau nhức hoặc đau rát, đặc biệt khi cử động hoặc áp dụng áp lực.
• Kích Đau Tăng Lên Đêm: Một số người có thể trải qua tăng cường cảm giác tê và đau vào buổi tối.
• Tê Lan Tán Hoặc Tê Lạnh: Tê có thể lan tỏa từ một điểm nhất định ra nhiều khu vực khác nhau, và cảm giác có thể như lạnh lẽo.

3. Tê bì chân tay sẽ gặp phải ở vị trí nào trên cơ thể

Tê bì chân tay có thể xảy ra ở nhiều vị trí trên cơ thể, và điều này phụ thuộc vào nguyên nhân cụ thể và vùng thần kinh bị ảnh hưởng. Dưới đây là một số vị trí thường gặp:

3.1. Tê bì tay

• Tê bì tay có thể xuất hiện do áp lực lên dây thần kinh periphera ở cổ, vai, hoặc cánh tay.
• Các vấn đề về cổ, như thoái hóa đĩa đệm, có thể gây tê bì tay.

3.2. Tê bì chân

• Tê bì chân thường xuất hiện khi có áp lực lên dây thần kinh periphera ở đường thắt lưng hoặc cơ đùi.
• Vấn đề về đĩa đệm hoặc thần kinh tọa có thể gây tê bì chân.

3.3. Ở các đầu ngón tay 

• Tê bì ở các đầu ngón tay có thể do áp lực lên dây thần kinh periphera ở cổ hoặc cổ tay.
• Các vấn đề như cổ tay cặp hoặc viêm dây thần kinh cổ tay có thể gây tê ở các đầu ngón tay.

3.4. Ở vùng mặt

• Tê bì ở vùng mặt có thể xuất hiện do áp lực lên các dây thần kinh trong khu vực cổ hoặc đầu.
• Các vấn đề như viêm dây thần kinh mặt có thể gây tê ở vùng mặt.

3.5. Vùng bả vai

• Tê bì ở vùng bả vai có thể xuất hiện khi có áp lực lên dây thần kinh periphera trong khu vực vai hoặc cột sống cổ.
• Vấn đề như thoái hóa cột sống cổ hoặc cảm giác căng trên vai có thể gây tê ở vùng này.

3.6. Tê gót chân

• Tê gót chân thường liên quan đến áp lực lên dây thần kinh periphera ở đường thắt lưng hoặc cơ đùi.
• Vấn đề về đĩa đệm hoặc thần kinh tọa có thể gây tê ở gót chân và các vùng liên quan.

3.5. Tê nhức toàn thân

• Tê nhức toàn thân, hay cảm giác tê trải dài khắp cơ thể, có thể xuất hiện trong một số tình huống, chẳng hạn như khi một người ngồi trong thời gian dài ở tư thế không thoải mái.
• Nếu tê nhức toàn thân kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng khác, nó có thể là dấu hiệu của các vấn đề sức khỏe như tiểu đường hoặc vấn đề thần kinh tự nhiên.
• Tê bì ở những vùng này có thể xuất hiện do nhiều nguyên nhân khác nhau, và việc đưa ra chẩn đoán chính xác yêu cầu sự đánh giá của bác sĩ để tìm hiểu về nguyên nhân cụ thể và kế hoạch điều trị.

4. Những ai sẽ dễ mắc phải tê bì tay chân

4.1. Là người cao tuổi

Người cao tuổi thường có nguy cơ cao hơn mắc các vấn đề thần kinh và cơ bản, chẳng hạn như thoái hóa cột sống, viêm dây thần kinh, hoặc tiểu đường, tăng khả năng phát sinh tình trạng tê bì tay chân.

4.2. Ở những bệnh nhân rối loạn chuyển hoá

• Các bệnh nhân rối loạn chuyển hoá như tiểu đường có thể mắc tê bì tay chân do ảnh hưởng đến thần kinh periphera.
• Rối loạn chuyển hoá có thể làm tăng nguy cơ về các vấn đề thần kinh, đặc biệt là nếu không kiểm soát tốt.
• Ngoài ra, những người có các yếu tố rủi ro khác như:
• Người Có Lối Sống Ít Vận Động: Người ít vận động hoặc ngồi lâu ở tư thế không thoải mái có thể trải qua áp lực lên dây thần kinh, góp phần vào tình trạng tê bì.
• Người Có Vấn Đề Đĩa Đệm: Những vấn đề về đĩa đệm cột sống có thể tạo áp lực lên dây thần kinh, gây tê bì tay chân.
• Người Mang Thai: Thai phụ có thể mắc tê bì chân tay do sự tăng trọng và áp lực lên dây thần kinh trong thời kỳ mang thai.

4.3. Tê chân, tay rất hay gặp ở phụ nữ sau sinh

Sau khi sinh, phụ nữ có thể trải qua nhiều thay đổi về cơ bản và hệ thống thần kinh, có thể dẫn đến tình trạng tê bì chân tay. Dưới đây là 5 lý do phổ biến:

• Thay Đổi Trọng Lượng: Phụ nữ thường trải qua sự tăng trọng lớn khi mang thai. Sau khi sinh, việc giảm cân nhanh chóng hoặc duy trì trọng lượng mới có thể tạo áp lực lên dây thần kinh.
• Thay Đổi Hormone: Sự biến động hormone trong thời kỳ mang thai và sau sinh có thể ảnh hưởng đến thần kinh và gây tê bì.
• Áp Lực Tăng Lên Đường Thắt Lưng: Quá trình sinh đẻ và mang thai có thể tăng áp lực lên đường thắt lưng, ảnh hưởng đến dây thần kinh periphera và gây tê bì chân tay.
• Thay Đổi Vận Động: Các vấn đề về tư thế và vận động sau sinh, chẳng hạn như khi ngồi lâu, cũng có thể đóng góp vào tình trạng tê bì.
• Stress và Mệt Mỏi: Việc chăm sóc trẻ mới sinh và thiếu ngủ có thể làm tăng stress và mệt mỏi, góp phần vào các vấn đề thần kinh và tê bì.

5. Nguyên nhân nào dẫn đến bệnh tê bì chân tay 

5.1. Do thoái hoá cột sống

Thoái hoá cột sống là quá trình mất đi tính linh hoạt và đàn hồi của cột sống. Các đĩa đệm giữa các đốt sống có thể bị mòn, làm tăng áp lực lên các dây thần kinh và gây tê bì chân tay. Triệu Chứng : Đau ở vùng cổ, cổ vai, và các triệu chứng liên quan đến sự mất cảm giác.

5.2. Do bệnh thoát vị đĩa đệm

Thoát vị đĩa đệm xảy ra khi lớp bọc ngoài cùng của đĩa đệm bị rách và chất nhầy bên trong đĩa đệm đẩy ra, gây áp lực lên dây thần kinh gần đó. Triệu Chứng : Đau mạnh, tê bì, và giảm cảm giác ở khu vực ảnh hưởng.

5.3. Do khớp xương bị thoái hoá

Sự thoái hoá của khớp xương có thể làm tăng áp lực và làm mất cảm giác tại các điểm nối giữa xương. Triệu Chứng: Đau, sưng, và giảm độ linh hoạt ở các khớp.

5.4. Do bênh viêm đa khớp gây ra

Bệnh viêm đa khớp, chẳng hạn như viêm khớp dạng thấp hay viêm khớp dạng thấp, có thể gây tê bì chân tay do tác động của quá trình viêm và sưng lên các cấu trúc xung quanh dây thần kinh. Triệu Chứng: Đau, sưng, và giảm linh hoạt ở các khớp.

5.5. Hẹp ống sống

Hẹp ống sống xảy ra khi không gian bên trong ống sống bị thu hẹp, tạo áp lực lên dây thần kinh. Triệu Chứng: Đau và tê bì ở các vùng cơ bị ảnh hưởng.

5.6. Đa xơ cứng

Đa xơ cứng là một bệnh lý tự miễn dịch, có thể tác động đến dây thần kinh và gây tê bì chân tay. Triệu Chứng: Mệt mỏi, giảm sức mạnh cơ, và khó khăn trong việc điều khiển cử động.

5.7. Những bệnh nhân viêm đã rễ thần kinh

Bệnh nhân viêm dây rễ thần kinh có thể gây áp lực lên dây thần kinh và gây tê bì chân tay. Triệu Chứng: Đau và giảm cảm giác ở các vùng cơ bị ảnh hưởng.

5.8. Do xơ vữa động mạch

Xơ vữa động mạch có thể làm giảm dòng máu đến các khu vực cơ, gây tê bì chân tay.

Triệu Chứng: Đau và cảm giác lạnh lẽo ở các vùng cơ.

5.9. Ngoài ra sẽ có 1 số nguyên nhân khác 

Các bệnh nhiễm trùng như nhiễm trùng dây thần kinh cũng có thể gây tê bì.

Bệnh Tiểu Đường: Tăng đường huyết có thể ảnh hưởng đến thần kinh periphera, dẫn đến tê bì.

6. Khi bị tê bì chân tay có nên gặp bác sĩ?

CÓ, nếu bạn trải qua tình trạng tê bì chân tay, đặc biệt là khi triệu chứng kéo dài, nên thăm bác sĩ để được đánh giá và chẩn đoán chính xác. 

Gặp bác sĩ giúp xác định nguyên nhân của tê bì, đưa ra chẩn đoán chính xác, và lên kế hoạch điều trị phù hợp để cải thiện tình trạng sức khỏe của bạn.

7. Tê chân tay có để lại biến chứng không?

Tê bì tay chân không chỉ khiến người bệnh khó chịu, ảnh hưởng đến hoạt động thường ngày mà còn có thể ảnh hưởng đến sức khỏe nếu nguyên nhân là do bệnh lý. 

Tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể của tê bì chân tay và liệu pháp điều trị, tình trạng này có thể để lại biến chứng hoặc không.

8. Có cách nào xử lý và điều trị được dứt điểm không?

8.1. Sử dụng thuốc giảm đau theo kê đơn của bác sĩ

Bác sĩ có thể kê đơn thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm để giảm triệu chứng tê bì và giảm sưng nếu có.

8.2. Dùng túi chườm ( nóng/lạnh)

Nước nóng hoặc túi chườm nóng có thể giúp giảm cảm giác tê và làm giãn cơ.

Nếu tê bì liên quan đến việc viêm nhiễm, túi chườm lạnh có thể giúp giảm sưng và đau.

8.3. Giữ thói quen sinh hoạt lành mạnh

Đảm bảo duy trì thói quen sinh hoạt lành mạnh, bao gồm việc duy trì trọng lượng khỏe mạnh, tập thể dục đều đặn, và giữ tư thế đúng khi ngồi lành mạnh cho cột sống.

84. Theo phác đồ điều trị bệnh lí của bác sĩ

Nếu tê bì là dấu hiệu của một bệnh lí cụ thể như thoát vị đĩa đệm, thoái hoá cột sống, hay bệnh tiểu đường, việc theo phác đồ điều trị của bác sĩ là quan trọng để giải quyết vấn đề gốc.

9. Một số cách khắc phục chứng tê bì chân tay

9.1. Thường xuyên tập luyện thể thao như yoga, đi bộ

• Yoga: Các động tác yoga có thể giúp cải thiện linh hoạt và giảm căng thẳng cơ, đồng thời tăng cường sự cân bằng và ổn định.
• Đi Bộ: Hoạt động nhẹ nhàng như đi bộ có thể cải thiện sự tuần hoàn máu, giảm cảm giác tê bì và giúp duy trì sức khỏe chung.

9.2. Massage

Tự Massage Hoặc Massage Chuyên Nghiệp: Tự massage hoặc massage chuyên nghiệp có thể giúp giãn cơ, cải thiện sự tuần hoàn máu, và giảm căng thẳng, từ đó giảm triệu chứng tê bì.

10. Những bài tập khắc phục tê bì chân tay dễ tập luyện tại nhà

Tê bì ở tay hoặc chân thường là một dạng cảm giác buồn chán, mất cảm giác, hoặc đau nhức ở khu vực đó. Bạn có thể thử những bài tập dưới đây để giúp giảm tê bì và cải thiện cảm giác ở chân tay. 

10.1. Công dụng của các bài tập

• Tăng cường sự linh hoạt: Các bài tập giúp tăng cường sự linh hoạt ở các khớp và cơ bắp.
• Tăng cường tuần hoàn máu: Luyện tập thường xuyên giúp cải thiện tuần hoàn máu, giảm nguy cơ tê bì.
• Tăng sức mạnh cơ bắp: Các bài tập tập trung vào việc tăng cường sức mạnh của cơ bắp ở khu vực chân tay.

10.2. Các bài tập hỗ trợ chữa tê tay

Bài tập căng và co cơ bắp: 

• Kéo và căng các ngón tay mỗi ngày để tăng cường sự linh hoạt của cơ bắp và gân.
• Sử dụng bóp cơ bắp để tập trung vào các khu vực cần giảm tê bì.

1. Bài tập massage: Tự massage khu vực tê bì với các động tác nhẹ nhàng, kỹ thuật massage có thể giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm căng thẳng cơ bắp.
2. Bài tập yoga và stretching: Thực hiện các động tác yoga và stretching giúp tăng sự linh hoạt của cơ bắp và gân, giảm căng thẳng và cải thiện tư duy.

10.3. Các bài tập hỗ trợ chữa tê chân

1. Bài tập cuộn và duỗi chân: 

• Sử dụng cuộn massage hoặc bóp cơ bắp để massage và duỗi các cơ bắp ở chân.
• Thực hiện các động tác căng và co cơ bắp chân như việc xoay các ngón chân, duỗi và uốn cong chân để tăng sự linh hoạt.

2. Bài tập đi bộ và aerobic: Tập đi bộ hoặc tham gia lớp aerobic giúp cải thiện sự tuần hoàn máu và tăng cường sức mạnh của cơ bắp ở chân.

3. Bài tập cân nặng và luyện tập sức mạnh: Thực hiện các bài tập sử dụng trọng lượng cơ thể hoặc tạ để tăng cường sức mạnh của cơ bắp ở chân.

11. Những cách phòng tránh tê bì chân tay 

Phòng tránh tê bì chân tay đòi hỏi sự chú ý đến lối sống và các thói quen hàng ngày. Dưới đây là 7 cách bạn có thể thực hiện để giảm nguy cơ tê bì ở chân tay:

1. Thực hiện đủ hoạt động vận động: Hãy duy trì một lịch trình tập luyện thể dục đều đặn để tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện tuần hoàn máu. Hoạt động vận động như đi bộ, jogging, đạp xe, hoặc bơi lội đều giúp cải thiện tuần hoàn máu và giảm nguy cơ tê bì.
2. Điều chỉnh tư thế khi ngồi và đứng: Ngồi hoặc đứng trong thời gian dài có thể làm cho máu không lưu thông tốt đến các khu vực cơ thể, gây tê bì. Hãy đảm bảo bạn đứng dậy và di chuyển ít nhất mỗi giờ khi bạn phải ngồi hoặc đứng lâu.
3. Tránh giữ tư thế không thoải mái khi ngủ: Sử dụng gối hỗ trợ và giữ cho cổ và lưng của bạn ở tư thế thoải mái khi bạn đang ngủ. Tránh giữ các tư thế không tự nhiên trong thời gian dài.
4. Tránh việc tiếp xúc với lạnh: Lạnh có thể làm giảm tuần hoàn máu và tăng nguy cơ tê bì. Khi ra ngoài vào thời tiết lạnh, hãy mặc ấm và đảm bảo rằng bạn giữ ấm cả khi ở trong nhà.
5. Tránh đứng hoặc ngồi quá lâu: Nếu công việc của bạn yêu cầu bạn phải đứng hoặc ngồi trong thời gian dài, hãy thử tìm cách nghỉ ngơi và di chuyển ít nhất mỗi giờ.
6. Giữ cân nặng ổn định: Cân nặng quá lớn có thể gây áp lực lớn lên các cơ bắp và gây tê bì. Hãy duy trì một lối sống lành mạnh bằng cách duy trì cân nặng ổn định thông qua chế độ ăn cân đối và tập luyện thể dục đều đặn.
7. Tránh đeo dây chật quá: Nếu bạn thường xuyên đeo dây chật quá ở cổ, cánh tay hoặc cổ tay, hãy cân nhắc thay đổi kiểu dáng hoặc giữ cho chúng không quá chật để không gây áp lực lớn lên các cơ bắp và gây tê bì.

12. Chế độ ăn phù hợp cho những ai bị tê bì tay chân

Chế độ ăn uống chơi một vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe và giảm nguy cơ tê bì ở tay và chân. Dưới đây là 7 lời khuyên về chế độ ăn phù hợp cho những người bị tê bì tay chân:

1. Tăng cường chất chống oxy hóa: Ăn nhiều loại rau cải, trái cây, hạt và các loại thực phẩm giàu chất chống oxy hóa như vitamin C, E và beta-carotene có thể giúp giảm viêm nhiễm và cải thiện tuần hoàn máu.
2. Giữ ổn định đường huyết: Hạn chế tiêu thụ đường và thực phẩm chứa đường, hạt, và tinh bột trắng. Thay vào đó, chọn các nguồn tinh bột complex từ ngũ cốc nguyên hạt, lúa mì nguyên hạt, và các loại ngũ cốc không đường để duy trì đường huyết ổn định.
3. Tăng cường axít amin và protein: Cung cấp đủ axít amin và protein thông qua thịt, cá, thực phẩm từ đậu nành, quinoa, hạt, và các nguồn protein thực vật giúp tăng cường sức mạnh cơ bắp và cải thiện sự linh hoạt.
4. Giữ ổn định cân nặng: Duy trì cân nặng ổn định thông qua chế độ ăn cân đối và tập luyện thể dục đều đặn giúp giảm áp lực lên cơ bắp và gân, giảm nguy cơ tê bì.
5. Giảm cân nếu cần thiết: Nếu bạn đang ở trong tình trạng thừa cân hoặc béo phì, giảm cân có thể giúp giảm áp lực lên cơ bắp và gây ra tê bì.
6. Giữ cho cơ thể được cân bằng muối và nước: Hạn chế tiêu thụ nhiều muối và uống đủ nước mỗi ngày (ít nhất 8 ly) để giữ cho cơ thể không bị mất cân bằng muối và nước, điều này giúp tránh viêm nhiễm và sưng tấy.
7. Tránh các chất kích thích: Hạn chế hoặc tránh các chất kích thích như thuốc lá, rượu, và cafein, vì chúng có thể gây giảm lưu thông máu và tăng nguy cơ tê bì.

13. Những câu hỏi thường gặp về chứng tê chân tay 

13.1. Tê bì tay chân khi ngủ là bệnh gì?

Tê bì tay chân khi ngủ là một triệu chứng phổ biến mà nhiều người trải qua. Đây không phải là một bệnh lý riêng lẻ, mà thường là do các nguyên nhân sau:

• Áp lực lên các dây thần kinh: Khi bạn ngủ trên một vị trí cố định quá lâu, có thể có áp lực lên các dây thần kinh dẫn đến cảm giác tê bì.
• Các vấn đề về tuần hoàn máu: Các vấn đề như viêm nhiễm hoặc chật vật của các mạch máu có thể làm gián đoạn tuần hoàn máu, gây tê bì.
• Thiếu hụt vitamin hoặc khoáng chất: Thiếu hụt các chất dinh dưỡng như vitamin B12 hoặc khoáng chất như kali cũng có thể dẫn đến tê bì.
• Thư giãn cơ bắp không đủ: Nếu bạn giữ một tư thế không tự nhiên hoặc cố gắng giữ một tư thế khi ngủ quá lâu, cơ bắp có thể căng trở và gây tê bì.

13.2. Tê tay chân có nguy hiểm không?

Tê bì tay chân không quá nguy hiểm nếu nó chỉ xảy ra tạm thời và không kéo dài. Tuy nhiên, nếu tê bì kéo dài hoặc đi kèm với các triệu chứng như đau, chuột rút, hoặc giảm cảm đau giác kéo dài có thể là dấu hiệu của các bệnh lý nghiêm trọng như: đau thắt lưng, đau thần kinh cột sống, hoặc bệnh tiểu đường. Bạn nên thăm khám bởi bác sĩ để được kiểm tra và đưa ra đánh giá chính xác.